Trải qua hàng chục năm xây dựng, phát triển và quy hoạch, không thiếu quyết tâm của các thế hệ lãnh đạo tỉnh, thành phố, nhưng Việt Trì vẫn là thành phố không có công viên. Năm 1999, UBND tỉnh Phú Thọ mới có một quy hoạch công viên với tên gọi chính thức: Công viên Văn Lang, lấy cảm hứng từ truyền thuyết dựng nước thời Hùng Vương làm chủ đề. Thiết kế trên bản quy hoạch thành phố Việt Trì đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và được dư luận cùng giới chuyên môn đánh giá cao và trao Giải thưởng Kiến trúc quốc gia năm 2000.

Tuy nhiên, năm 2001, chủ đầu tư Công viên Văn Lang bỗng được điều chuyển từ UBND thành phố Việt Trì sang Sở Thương mại và Du lịch Phú Thọ quản lý. Công viên Văn Lang được đổi tên thành Khu du lịch Văn Lang. Dự án triển khai ỳ ạch vì nhiều hạng mục thi công bỏ dở do thiếu tính toán để thực hiện được đồng bộ. Năm 2006, một lần nữa Công viên Văn Lang lại được chuyển sang chủ quản lý mới là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sau khi ghép sở. Năm 2010, sau mười năm "châu về hợp phố", UBND tỉnh Phú Thọ lại quyết định giao Khu du lịch Văn Lang về cho UBND thành phố Việt Trì quản lý.

Trong hệ thống du lịch Phú Thọ, Công viên Văn Lang là trọng điểm của tuyến tham quan hấp dẫn bởi khai thác tính đặc hữu văn hóa của quần thể di tích Hùng Vương. Vị trí ở trung tâm với hồ Đầm Cả tự nhiên làm tâm điểm sinh thái cho thành phố, khu du lịch đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư. Mặc dù mười năm qua, ngành du lịch đã nỗ lực trong việc lập dự án nạo vét hồ Đầm Cả và tiến hành xây bờ kè chung quanh hồ, xây dựng đường phía nam khu du lịch, lập dự án xây dựng quảng trường Festival, khu dịch vụ..., song quá trình này cũng nảy sinh những vấn đề không còn phù hợp xu hướng phát triển bền vững. Một số hạng mục của các công trình và phân khu chức năng thay đổi không đúng với quy hoạch được duyệt cho nên cần sự điều chỉnh tương thích.

Vì vậy, ngày 7-3-2011, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ có Thông báo số 16/TB-UBND về hiện trạng triển khai thực hiện lập quy hoạch và điều chỉnh quy hoạch Khu du lịch Văn Lang và một số nội dung liên quan. Kỳ vọng về một Khu công viên Văn Lang xứng tầm với vị thế mới của vùng đất Tổ một lần nữa được đặt ra sau khi tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Công viên Văn Lang sẽ phải kết nối với khu di tích đặc biệt trên núi Nghĩa Lĩnh, đồng thời gánh thêm những công năng cho đô thị Việt Trì đang phát triển với một biệt khu di tích được bảo vệ bằng quy hoạch nghiêm ngặt. Lãnh đạo tỉnh Phú Thọ xác định: Xây dựng Công viên Văn Lang trở thành công viên văn hóa - lịch sử - du lịch sinh thái. Công viên đủ sức hấp dẫn du khách mỗi lần hành hương về Đất Tổ. Công viên là bộ phận quan trọng của thành phố lễ hội về với cội nguồn. Cảnh quan kiến trúc hàm chứa đậm bản sắc văn hóa dân tộc, nhất là biểu đạt được những nét tinh hoa của cố đô thời dựng nước. Với diện tích mặt nước rộng lớn, cùng với thảm cây xanh, thảm cỏ nằm ở trung tâm sẽ góp phần cải tạo môi trường và chuyển đổi cơ cấu kinh tế tích cực cho thành phố Việt Trì.

Hiện tại, quy hoạch công viên đã và đang được điều chỉnh theo hướng mở rộng, đưa thêm ba hồ liền kề là Đồng Cận, Trầm Sòi, Cây Sa vào quy hoạch, bảo đảm đủ diện tích kiến trúc chung quanh hồ đẹp hơn. Quan trọng nhất là định hướng chuyển từ tính chất phúc lợi thuần túy sang tính chất phúc lợi gắn liền với dịch vụ thương mại du lịch.

Không gian kiến trúc được tổ chức theo từng chuyên đề về các huyền thoại thời Hùng Vương dựng nước cho nên không chỉ tô đẹp cho thành phố mà còn phải thể hiện được những nét độc đáo của vùng đất Tổ. Tận dụng và "ứng xử mềm" với địa hình thiên nhiên để thể hiện được sắc thái của khu du lịch sinh thái vùng trung du. Các công trình xây dựng trong khu du lịch đều có quy mô vừa và nhỏ, hòa quyện với thiên nhiên, cây xanh, mặt nước, mang hồn cốt văn hóa Văn Lang xưa. Đặc biệt, các công trình kiến trúc quan trọng đều được nghiên cứu, khai thác triệt để những giá trị kiến trúc truyền thống.

Hiện nay, giai đoạn một của dự án đã hoàn thiện từ khu Sơn Tinh - Thủy Tinh đến khu dịch vụ gồm: đường đi dạo, cầu tàu, các bán đảo, bậc dẫn ra mặt hồ, giàn hoa và với diện tích 1,5 ha tổng kinh phí 52.819 tỷ đồng nằm trên trục giao nhau giữa đường Trần Phú và Nguyễn Tất Thành. Mặc dù mới có một phần dự án được thực hiện, nhưng nơi đây đã thật sự là một điểm nhấn của "Thành phố lễ hội".

Từ việc triển khai giai đoạn một của dự án cho thấy quyết tâm của lãnh đạo tỉnh, thành phố là chưa đủ, cái cần là sự đồng bộ trong công tác quy hoạch, tập trung mọi nguồn lực để triển khai dự án. Cần chọn được nhà thầu mạnh, đủ năng lực, kinh nghiệm để thi công nhanh, dứt điểm, không gây ảnh hưởng đến không gian sinh hoạt của người dân và để giá thành của công trình không vượt trội do trượt giá.

Công viên Văn Lang, trung tâm của thành phố Việt Trì đang dần hoàn thiện, thay thế bản vẽ kiến trúc bằng đường nét hiển hiện giữa lòng thành phố. Có lẽ không lâu nữa, thành phố sẽ có một công viên như dự án nhiều năm qua đã đề ra, nhưng vẫn là quá dài với kỳ vọng của nhiều người.