Trong hoạt động kinh tế, bài toán chi phí luôn được các doanh nghiệp coi trọng. Vào thời điểm này, giảm chi phí để mang lại lợi nhuận là yếu tố tác động lớn đến hiệu quả kinh doanh. Vì vậy, việc chi phí cao và nhiều khoản phí phát sinh tại cụm cảng Cái Mép – Thị Vải đã phần nào làm mất đi tính cạnh tranh, tạo lực cản đối với tàu và hàng hóa về Cái Mép – Thị Vải.

Xe container thả hàng tại cảng quốc tế Tân Cảng - Cái Mép.

Ông Trần Hoàng Vũ, Trưởng phòng Vận hành tàu Maersk Việt Nam cho biết, cuộc khủng hoảng kinh tế trên thế giới thời gian vừa qua và việc sụt giảm giá cước vận chuyển đã gây nhiều thiệt hại cho hãng tàu. Vấn đề tiết kiệm chi phí vận hành tàu, thay đổi các tuyến vận chuyển để bảo đảm nâng cao hiệu suất hoạt động cuả tàu và tiết giảm chi phí vận hành đang là một trong những ưu tiên hàng đầu của hãng tàu Maersk. Để tiếp tục duy trì các chuyến tàu ghé các cảng Việt Nam, đặc biệt là khu vực cảng Cái Mép, Maersk cần phải tìm biện pháp cắt giảm thêm chi phí ghé tàu. Nếu không thực hiện được vấn đề này, giảm bớt số lượng tàu sẽ là giải pháp tình thế để bảo đảm hiệu quả kinh doanh vận tải. Để đạt được điều này, Maersk đã cùng với các hãng tàu khác nhiều lần tiếp xúc với các cơ quan hữu quan của Việt Nam (Bộ Giao thông - Vận tải, Cục Hàng hải, Hiệp hội cảng biển, Cảng vụ Hàng hải,…) để thuyết phục việc điều chỉnh giảm các phí liên quan đến việc ghé tàu tại các cảng Việt Nam (phí bảo đảm hàng hải, phí luồng lạch, phí hoa tiêu…).

Tuy đã có sự điều chỉnh giảm các chi phí cập cầu cho các tàu lớn (trên 50.000 DWT) ghé vào cảng khu vực Thị Vải – Cái Mép, nhưng vẫn chưa đủ cạnh tranh với chi phí ghé tàu vào các cảng của các nước trong khu vực như Singapore, Thái Lan, Malaysia… Kết quả là một số hãng tàu đã không tiếp tục ghé tàu vào Cái Mép do chi phí cao và sản lượng xuất, nhập thấp. Ông Thạch Toàn An, Giám đốc Công ty TNHH Mitsui O.S.K. Lines Việt Nam phân tích, so sánh với các cảng lân cận như Hồng Kông và Singapore, biểu phí hàng hải áp dụng tại khu vực cảng Cái Mép – Thị Vải (theo thông tư số 41/2012/TT-BTC) là quá cao. Cụ thể, với tàu MOL Partner (71,902 GRT) làm hàng tại khu vực cảng Cái Mép - Thị Vải thì tổng cảng phí cao hơn cảng ở Hồng Kông là 11.837 USD/chuyến hay 600.000 USD/năm; cao hơn cảng ở Singapore là 8.616 USD/chuyến hay 450.000 USD/năm. Với chi phí cao như vậy các cảng tại khu vực Cái Mép – Thị Vải sẽ kém cạnh tranh so với các cảng ở khu vực các nước lân cận. “Đề nghị các cơ quan, ban, ngành xem xét tiếp tục giảm thêm các phí trọng tải, phí luồng lạch, phí hoa tiêu cho tất cả các loại tàu chuyên chở hàng hóa bằng container ra/vào khu vực cảng Cái Mép – Thị Vải từ năm 2013. Nên được áp dụng cho tất cả các loại tàu chuyên chở hàng hóa bằng container ra/vào khu vực cảng Cái Mép – Thị Vải thay vì chỉ áp dụng cho tàu container có trọng tải từ 50.000 DWT trở lên” – ông An kiến nghị.

Ông Nguyễn Xuân Kỳ, Phó Tổng Giám đốc cảng quốc tế Cái Mép cho biết, ngày 16-4-2013, cảng MBA (The Maritime and Port Authority) của Singapore đã ra thông báo sẽ áp dụng giảm phí hàng hải theo các mức ưu đãi tối ưu nhất, giúp tiết kiệm tới khoảng 8,9 triệu USD/năm cho các hãng tàu, nhằm giữ chân các tuyến tàu hiện có và thu hút thêm tàu cập cảng Singapore. Do đó, kiến nghị Bộ Giao thông – Vận tải và Bộ Tài chính cần có một giải pháp mang tính đột phá như: áp dụng miễn phí trọng tải, phí luồng lạch trong vòng 2 năm và giảm các mức phí/lệ phí hàng hải đến hết mức có thể cho các tàu ghé Cái Mép – Thị Vải. Giải pháp này giúp giữ chân các tuyến tàu hiện có đang cập các cảng khu vực Cái Mép – Thị Vải, và để tăng sức cạnh tranh cho cụm cảng Cái Mép – Thị Vải nhằm thu hút thêm tuyến mới.

Thiết nghĩ các cơ quan hữu quan cần có sự quan tâm và có chính sách giảm phí mạnh hơn cho phí cảng đối với tất cả các tàu (không kể lớn nhỏ) vào làm hàng tại cảng Cái Mép – Thị Vải, để thu hút sự ghé tàu của các hãng tàu, tạo điều kiện Cái Mép – Thị Vải thành cảng trung chuyển quốc tế lớn.